- صفحه اصلی
- معاونت ها
- معاونت دانشجویی
- انجمن علمی
بسمه تعالی
دستورالعمل ضوابط تأسیس و فعالیت اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی
مقدمه
به استناد مادۀ 3 «آیین‌نامۀ انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» مصوب وزير علوم، تحقيقات و فناوري در تاريخ 31/4/1399 مبنی بر تدوین دستورالعمل اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، به‌منظور جلب مشاركت انجمن‌های علمی دانشجویی در همکاری‌های بین‌دانشگاهی، زمینه‌سازی برای رشد و توسعه فعالیت‌های علمی‌فرهنگی، ایجاد بستر مناسب برای ارتباط و همکاری گسترده و مستمر میان انجمن‌های علمی‌دانشجویی در سطوح فرادانشگاهی، گسترش فرهنگ مشارکت جمعی، همکاری، رقابت سازنده و توسعۀ فعالیت‌های علمی‌گروهی در بین دانشجویان، توسعۀ فعالیت مؤثر انجمن‌های علمی در جهت حل معضلات و متناسب با نیازهای کشور، ایجاد ارتباط با تشکل‌های علمی تخصصی و مؤسسات پژوهشی، صنعتی، خدماتی ملی و بین‌المللی، این دستورالعمل تدوین و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا است.
بخش اول- كلیات
مادۀ 1 - تعاریف و اختصارات:
- انجمن: منظور انجمن علمی‌دانشجویی است. انجمن مجموعه‌ای متشكل از دانشجویان علاقه‌مند به مشاركت داوطلبانه در فعالیت‌های علمی در یک یا چند گروه آموزشی یا دانشكدۀ دانشگاه است.
- اتحادیه: منظور اتحادیۀ انجمن‌های علمی‌دانشجویی است. اتحادیه تشکیلات دانشجویی مستقل، غیرانتفاعی، بین‌دانشگاهی و متشکل از انجمن‌های علمی‌دانشجویی حوزه‌های علمی و تخصصی مرتبط است.
- وزارت علوم: منظور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی: منظور اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم است.
- دانشگاه: منظور کلیۀ دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش‌عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیردولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. دانشگاه‌هاي ستادي براساس این دستورالعمل به‌عنوان يك واحد دانشگاهي در نظر گرفته مي‌شوند.
- معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه: منظور معاون فرهنگی و اجتماعی/دانشجويي فرهنگي دانشگاه‌ها است.
- شورای پشتیبانی و نظارت وزارت علوم: منظور شورای مستقر در وزارت علوم است که به‌منظور سیاست‌گذاری و تعیین راهبردها و برنامه‌های کلان، همچنین نظارت بر عملکرد انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و پشتیبانی از آنها تشکیل می‌شود.
- کارگروه پشتیبانی و نظارت دانشگاه: منظور کارگروهی که به‌منظور سیاست‌گذاری و تعیین راهبردها و برنامه‌های کلان، همچنین نظارت بر عملکرد انجمن‌ها و حمایت از آنها، در هر دانشگاه تشكیل می‌شود.
- آیین‌نامه: منظور آیین‌نامۀ تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌ها (مصوب 31/4/99) است.
بخش دوم- ضوابط تأسیس
مادۀ 2 - انجمن‌های متقاضی تأسیس اتحادیه در یک یا چند رشتۀ تحصیلی مرتبط از حداقل سه دانشگاه دولتی تابع وزارت علوم تقاضای خود را به‌عنوان هیئت مؤسس اتحادیه به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی ارائه می‌نمایند. محتوای این درخواست باید مشتمل بر موارد زیر باشد:
2-1- تقاضای تأسیس اتحادیه که به امضای متقاضیان رسیده باشد.
2-2- ارائۀ پیش‌نویس اساسنامۀ اتحادیه
2-3- تأييديه معاون فرهنگي و اجتماعي - یا مقام متناظر با آن - در دانشگاه‌هاي مربوطه مبني بر فعاليت انجمن‌هاي متقاضي تأسیس اتحاديه
مادۀ 3 - اساسنامه اتحاديه براساس الگوي اساسنامه اداره‌كل فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم و مشتمل بر موارد زير است:
3-1- اهداف تشكیل اتحادیه، عناوین و زمینه‌های فعالیت آن؛
3-2-اركان تشكیلاتی، حدود وظایف و اختیارات؛
3-3- نحوۀ ایجاد اركان و مسئولان؛
3-4- نحوۀ تأمین منابع مالی برنامه‌ها و فعالیت‌ها، تصویب آنها، حسابرسی و اصول ناظر بر امور مالی اتحادیه؛
3-5- نحوۀ تشکیل، حدنصاب رسمیت و اخذ تصمیم در جلسات؛
3-6- چگونگی برگزاری انتخابات و شرایط مربوط به انتخاب‌شوندگان؛
3-7- شیوۀ تفسیر، تغییر و اصلاح اساسنامه؛
3-8- شرایط انحلال و تصفیه؛
مادۀ 4 – اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی پس از دریافت درخواست هیئت مؤسس حداکثر ظرف مدت دو ماه نسبت به بررسی آن درخواست اقدام می‌نماید. در صورت موافقت با تأسیس اتحادیه، هماهنگی‌های لازم به‌منظور تشکیل مجمع اتحادیه با هیئت مؤسس و معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه میزبان انجام خواهد شد.
تبصرۀ 1 – در صورتی که در این بازۀ زمانی نتیجۀ بررسی اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی به هیئت مؤسس ابلاغ نگردید، هیئت مؤسس می‌تواند موضوع را مستقیماً از شورای پشتیبانی و نظارت پیگیری نماید.
مادۀ 5 - شرایط برگزاری مجمع اتحادیه:
5-1- ثبت حداقل 30 انجمن مرتبط با حوزۀ فعالیت اتحادیه در درگاه فرهنگي یا سامانه‌های مرتبط اداره‌كل فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم
5-2- درخواست شورای مرکزی اتحادیه (یا هیئت مؤسس برای انجمن‌های تأسیسی) حداقل یک ماه قبل از برگزاری مجمع و ارائۀ گزارش عملكرد به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی
5-3- تعيين دانشگاه ميزبان با ارائۀ نامۀ پذيرش ميزباني از طرف يكي از دانشگاه هاي متقاضی
تبصرۀ 1- مسئولیت برگزاری اولین مجمع اتحادیه بر عهدۀ هیئت مؤسس و دوره‌های بعدی بر عهده شورای مرکزی اتحادیه است. برگزارکنندگان مجمع اتحادیه باید برنامه و فهرست نهایی داوطلبان شركت در مجمع را حداقل سه روز قبل از برگزاری به‌صورت كتبی به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی اعلام نمایند.
تبصره 2 - در مواردی که تعداد انجمن‌های ثبت‌شده کمتر از 20 انجمن باشد، تصمیم‌گیری نهایی در ارتباط با برگزاری یا عدم برگزاری مجمع بر عهدۀ شورای پشتیبانی و نظارت وزارت علوم خواهد بود.
تبصرۀ 3 - درصورت برگزار نشدن مجمع سالانۀ اتحاديه دو ماه پس از پايان مهلت قانوني، شوراي مركزي اتحاديه منحل شده و تشكيل اتحاديه منوط به تصميم شوراي پشتیبانی و نظارت وزارت علوم است.
مادۀ 6 - تمام انجمن‌های فعال در دانشگاه‌های تابع وزارت علوم که گرایش یا رشتۀ تحصیلی آنها مرتبط با موضوع فعالیت اتحادیه است، حق عضویت در اتحادیه را خواهند داشت.
تبصرۀ 1 - هر انجمن صرفاً مجاز به عضویت در یك اتحادیه است.
تبصرۀ 2 - انجمن‌هاي داوطلب عضويت در اتحاديه باید درخواست عضویت خود را با امضاي دبير انجمن، کتباً به دبيرخانۀ اتحاديه ارسال نمايند. حضور در جلسۀ مجمع اتحاديه به معناي عضويت در اتحاديه است، اما عدم حضور به معناي لغو عضويت انجمن نيست.
مادۀ 7 - شورای مرکزی انجمن یکی از اعضای شورا را به‌عنوان نماینده در مجمع اتحادیه انتخاب و برای حضور در مجمع اتحادیه به معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه معرفی می‌کند. نمایندۀ انجمن در مجمع با دریافت معرفی‌نامه از معاونت فرهنگی و اجتماعی و به شرط حضور، حق رأی و امکان نامزدی برای عویت در شورای مرکزی اتحادیه را دارد.
تبصره - معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه موظف است حداکثر سه روز كاری پیش از تاریخ برگزاری مجمع، نمایندۀ انجمن را با لحاظ نمودن مفاد ماده 24 آیین نامه، به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی معرفی نموده و مقدمات حضور وی در مجمع را فراهم نماید.
بخش سوم- اركان اجرايي و تشكیلات اتحادیه
مادۀ 8 - اركان اتحادیه عبارتند از (1) مجمع عمومی، (2) شورای مركزی، (3) دبیر اتحادیه.
(1) مجمع عمومی
مادۀ 9 - مجمع عمومي اتحادیه متشکل از تمامی نمایندگان انجمن‌های عضو اتحادیه است و بالاترین رکن تصمیم‌گیری اتحادیه محسوب می‌شود.
تبصره - انجمن‌های دانشگاه‌های تابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی یا دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند به‌عنوان عضو مدعو و بدون حق رأی در جلسات مجمع اتحادیه حضور پیدا کنند.
مادۀ 10 - وظایف و اختیارات مجمع اتحادیه
10-1- بررسی و تصویب اساسنامه و اصلاح آن در چارچوب آیین‌نامه و دستورالعمل اتحادیه‌ها
10-2- تعیین خطمشیهای کلان اتحادیه
10-3- انتخاب شورای مرکزی و بازرسان اتحادیه
10-4- بررسی و نظارت بر عملكرد شورای مركزی و بازرسان
10-5- بررسي کلیات برنامه‌های علمی و تراز مالی اتحاديه كه توسط شوراي مركزي اتحاديه به اداره‌كل فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم ارائه شده است.
10-6- انحلال اتحادیه
(2) شورای مرکزی
مادۀ 11 - شورای مرکزی اتحادیه متشكل از 5، 7 یا 9 عضو اصلی، 2 عضو علی‌البدل، یک بازرس اصلی و یک بازرس علی‌البدل است كه با رأی مستقیم مجمع برای مدت یك‌سال انتخاب می‌شوند.
تبصرۀ 1 - تعداد اعضای اصلی شورای مركزی اتحادیه نباید بیش از یك سوم اعضاء حاضر در مجمع اتحادیه باشد.
تبصرۀ 2 - از هر دانشگاه حداكثر 2 نفر می‌توانند عضو شورای مركزی و بازرس اتحادیه شوند.
مادۀ 12 - عضویت افراد در شورای مركزی اتحادیه بنا به هریك از دلایل زیر ملغی خواهد شد:
12-1- عضویت در شورای مركزی دیگر تشكل‌های دانشجویی که بر اساس آیین‌نامۀ مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین موضوعۀ کشور فعالیت می‌کنند.
12-2- محكومیت انضباطی قطعي در کمیتۀ انضباطی منجر به توبیخ كتبی با درج در پرونده یا بالاتر
12-3- کسب معدل مشروط در نیمسال تحصیلی پيشين
12-4- دانش‌آموختگی
12-5- غیبت در سه جلسۀ متوالی یا 5 جلسۀ متناوب بدون عذر موجه
تبصرۀ 1- در صورتی كه عضو شورای مركزی یا بازرس اتحادیه مشمول یكی از شرایط فوق شود دانشگاه/شوراي مركزي مربوطه موظف است بلافاصله موضوع را به اطلاع اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی برساند.
تبصرۀ 2- در صورت دانش‌آموختگی هر یک از اعضای شورای مرکزی یا بازرسان اتحادیه، آن فرد موظف است مراتب را به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی اطلاع داده و مراحل تصفیۀ حساب در دانشگاه را به بعد از تصفیۀ امور اتحادیه با شورای مرکزی و همچنین اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی موکول نماید. در غیر این‌صورت اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی می‌تواند مراتب را به دانشگاه اعلام نماید.
مادۀ 13 - وظایف و اختیارات شورای مرکزی اتحادیه
13-1- جلب مشارکت انجمن‌های عضو اتحادیه
13-2- برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، اجرا و هدایت فعالیت‌های اتحادیه در راستای خطمشیهای مصوب مجمع اتحادیه و پیگیری اخذ مجوزهای لازم
13-3- برقراری ارتباط مستمر با انجمن‌هاي علمي‌تخصصی، مجامع علمی‌تخصصی و تخصصی ملی و بین‌المللی مرتبط با موضوع فعالیت اتحادیه با رعایت قوانین موضوعۀ کشور
13-4- برقراری ارتباط با نهادها و سازمان‌های خارج از دانشگاه برای انجام فعالیت‌های مشترك
13-5- برنامه‌ریزی و همكاری در اجرای طرحهای پژوهشی و مطالعاتی
13-6- مشورت، همكاری و ارتباط مستمر با اعضای هیئت علمی، متخصصان، دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها در رشته‌های ذی‌ربط
13-7- برگزاری مجمع اتحادیه و پیگیری تأیید اساسنامه و دیگر مصوبات مجمع اتحادیه
13-8- تشكیل كمیته‌های مختلف كاری با مشارکت مستقیم انجمن‌های عضو اتحادیه و نظارت بر عملکرد کمیته‌ها
13-9- حفظ و نگهداری وسایل و تجهیزات اتحادیه
13-10-برآورد و تأمین هزینه‌های مالی اتحادیه
13-11- تنظیم و ارائۀ گزارش مالی به مجمع اتحادیه و اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی
13-12- مستندسازی فعالیت‌ها و تهیه گزارش عملکرد و ارائۀ آن به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی
تبصرۀ 1 - شورای مركزی اتحادیه موظف است هر شش ماه گزارش عملكرد و گزارش مالی خود را به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی ارائه نماید. همچنین بازرس اتحادیه نیز باید گزارش 6 ماهه را از عملکرد ارکان اتحادیه و میزان تطابق این عملکرد با اساسنامه، مصوبات مجمع و این دستورالعمل به اداره‌کل ارسال نماید.
تبصرۀ 2 - دبیر اتحادیه موظف است حداکثر دو هفته پس از برگزاری مجمع اتحادیه، اساسنامۀ مصوب مجمع را برای تأیید به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی ارسال نماید. اداره‌کل موظف است پس از دريافت اساسنامه ظرف مدت دو هفته نسبت به تأیید یا رد تغییرات اساسنامه با استناد به آیین‌نامه و اين دستورالعمل اقدام نماید.
تبصرۀ 3 - چنانچه تغییرات اساسنامه مورد تأیید قرار گیرد، فعالیت اتحادیه بر مبنای اساسنامۀ اصلاحی آغاز خواهد شد؛ در غیر این‌صورت اساسنامۀ موجود همچنان ملاک عمل خواهد بود.
مادۀ 14 - پس از برگزاري انتخابات و تأیید اساسنامه، مجوز فعالیت اتحادیه برای مدت یک‌سال از طرف اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی صادر خواهد شد.
(3) دبیر اتحادیه
مادۀ 15 - شورای مرکزی اتحادیه یكی از اعضای خود را با رأی اكثریت مطلق به‌عنوان دبیر اتحادیه انتخاب می‌كند.
تبصره- دبیر، مسئولیت برگزاری و مدیریت جلسات شورای مرکزی اتحادیه و پیگیری اجرای مصوبات آن را به‌عنوان نمايندۀ اتحاديه دارد.
مادۀ 16 - دبیر، مسئولیت برگزاری و مدیریت جلسات شورای مرکزی اتحادیه، پیگیری اجرای مصوبات شورای مرکزی، تعامل با اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی و تنظیم و ارائۀ مصوبات مجمع عمومی به اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی را به‌عنوان نمايندۀ اتحاديه دارد.
تبصره - دبیر اتحادیه موظف به ارائۀ گزارش به بازرس اتحادیه و دعوت از ایشان برای حضور در جلسات شورای مرکزی است.
مادۀ 17 - استاد مشاور اتحادیه: اتحادیه باید حداقل 2 نفر از میان اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های تابع وزارت علوم و 1 نفر استاد مشاور عضو هيئت مديرۀ انجمن تحت نظارت وزارت علوم در رشتۀ تخصصی موضوع تشکیل اتحادیه را به‌عنوان مشاور علمی اتحادیه به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی معرفی نمایند. مدیركل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم پس از بررسی‌های لازم، از بین افراد معرفی‌شده، دو نفر را به‌عنوان مشاور انتخاب کرده و حكم ایشان را برای مدت یك‌سال صادر می‌نماید.
تبصرۀ 1 - استاد مشاور اتحادیه با رعایت مقررات آموزشی از امتیازات تبصرۀ مادۀ 14 آیین‌نامه (احتساب فعالیت در اتحادیه در ارتقاء مرتبه) بهره‌مند خواهد شد.
تبصرۀ 2 – اتحاديه‌هايي كه از چند رشته تشکیل شده‌اندمي توانند براي هر رشته يك استاد مشاور داشته باشند.
ماده 18 - تخلفات اتحاديه به شرح زير است:
18-1- عدم رعایت و عمل خلاف ضوابط و مقررات مندرج در آیین‌نامه و دستورالعمل و نیز اساسنامۀ مصوب مجمع که مورد تأیید اداره‌کل قرار گرفته است.
18-2- برگزاری برنامه بدون دریافت مجوز از مراجع ذی‌ربط و ذی‌صلاح
18-3- هر گونه تخلف انتخاباتی که گزارش آن توسط ناظر اداره‌کل مورد تأیید قرار گیرد.
بخش چهارم- سایر موارد
ماده 19 - دبیران اتحادیه‌ها از میان خود 2 نفر را به‌عنوان نمایندۀ اصلی و 1 نفر را به‌عنوان نمایندۀ علی‌البدل در شورای پشتیبانی و نظارت وزارت برای مدت یك سال انتخاب می‌كنند و برای عضویت در شورای پشتیبانی و نظارت وزارت به ریاست شورا معرفی می‌نمایند.
تبصرۀ 1- اگر هر یك از نمایندگان اصلی، مسئولیت دبیری اتحادیه را به هر دلیلی واگذار کند، عضو علی‌البدل جایگزین وی در شورای پشتیبانی و نظارت وزارت برای آن دوره خواهد شد.
تبصرۀ 2- درصورت عدم شركت هر يك از نمايندگان اصلي در جلسات شوراي پشتیبانی و نظارت وزارت، سه جلسه متوالي يا چهار جلسه متناوب، پس از اطلاع، عضو مستعفي شناخته شده و عضو علي‌البدل جايگزين وي در جلسات خواهد بود. در صورتی مستعفی شدن اعضای علی‌البدل، دبیران اتحادیه نماینده‌های جدیدی را برای عضویت در شورای پشتیبانی و نظارت معرفی می‌نمایند.
تبصرۀ 3 - دعوت از اعضاي دانشجويي علي‌البدل بدون حق رأي در جلسات شوراي حمايت و نظارت بلامانع است.
مادۀ 20 - عدول از ضوابط این دستورالعمل و همچنین اساسنامۀ مورد تأیید اداره‌کل فرهنگی و اجتماعی تخلف محسوب می‌شود. مرجع رسیدگی به تخلفات افراد یا اتحادیه‌ها شورای پشتیبانی و نظارت وزارت است. در صورتی كه اتحادیه‌ای پس از اخذ مجوز و در هنگام فعالیت از ضوابط تعیین‌شده در این دستورالعمل و اساسنامۀ خود عدول كرده و مرتكب تخلف شود، شورای پشتیبانی و نظارت وزارت با توجه به اهمیت تخلف ارتكابی به تذكر شفاهی، تذکر كتبی، تعلیق فعالیت، انحلال شورای مرکزی و یا لغو مجوز فعالیت اتحادیه حسب مورد اقدام می‌کند.
تبصرۀ 1 - نمایندۀ اتحادیه حق حضور در جلسۀ رسیدگی به تخلفات و اعتراض به حکم صادره را دارد.
تبصرۀ 2 - مستندات تخلفات افراد پس از بررسی شورای پشتیبانی و نظارت وزارت می‌تواند به کمیتۀ انضباطی دانشگاه ارسال شود.
مادۀ 21 - در صورتی که مجمع اتحادیه با حداکثر مطلق اعضا تصمیم بر انحلال انجمن گرفت، این مجمع باید سه نفر را به‌عنوان هیئت تصفيه به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی برای انجام مراحل قانونی انحلال اتحادیه معرفی نماید. هیئت مذكور موظف است مراحل تصفيه را انجام داده و گزارش آن را به اداره‌كل فرهنگی و اجتماعی ارائه نماید.
ماده 22 – در صورتی که اتحادیه‌ها متقاضی انتشار نشریۀ علمی باشند، لازم است درخواست خود را به دبیرخانۀ «شورای مركزی ناظر بر نشریات دانشگاهی» ارسال نمایند. نظارت و رسیدگی به تخلفات نشریات اتحادیه‌ها بر عهدۀ شورای مركزی ناظر بر نشریات دانشگاهی وزارت است.
مادۀ 23 - شورای پشتیبانی و نظارت وزارت می‌تواند حسب نیاز و درخواست اقدام به تهیه و یا تأیید شیوه‌نامه‌های لازم در خصوص ارتقاء فعالیت اتحادیه نماید.
مادۀ 24 - شورای پشتیبانی و نظارت وزارت مرجع تفسیر این دستورالعمل است.
مادۀ 25 - این دستورالعمل جایگزین «دستورالعمل اتحادیه‌های انجمن‌های علمی‌دانشجویی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» به شماره 45782/8 مورخ 23/8/1389 می‌شود.
مادۀ 26 - این دستورالعمل در 26 ماده و 24 تبصره در جلسۀ شورای پشتیبانی و نظارت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا است.